Kontrola metrologiczna wodomierzy

Do wyznaczania ilości dostarczanej wody i rozliczeń z Odbiorcą powszechnie stosowane są przyrządy pomiarowe – tzw. wodomierze. Wodomierze stosowane w obrocie tzn. w transakcji kupna, sprzedaży i wymiany towaru, w celu uzyskania prawidłowej podstawy do rozliczeń, podlegają prawnej kontroli metrologicznej w formie zatwierdzenia typu, legalizacji pierwotnej i legalizacji ponownej na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441), rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz. U. Nr 74, poz. 653) oraz rozporządzenia z dnia 2 kwietnia 2004 r. Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 77 poz. 730).

Prawna kontrola metrologiczna jest działaniem zmierzającym do wykazania, czy wodomierz spełnia wymagania techniczne i metrologiczne określone we właściwych przepisach. Zgodnie z powyższym, jeżeli wskazanie wodomierza jest podstawą do rozliczeń, wodomierz powinien być poddany obowiązkowej prawnej kontroli metrologicznej organów administracji miar w formie legalizacji, a w następstwie jako poświadczenie, że spełnia wymagania metrologiczne, mieć ważną i nienaruszoną cechę legalizacyjną.

Kontrolę metrologiczną wodomierzy w Polsce (jako usługę) przeprowadzają: Główny Urząd Miar oraz Okręgowe i Obwodowe Urzędy Miar.

Wodomierze nowe legalizowane są na wniosek i koszt producenta lub dystrybutora wodomierzy (posiadają tzw. legalizację pierwotną – cechę legalizacji należy sprawdzić przy zakupie wodomierza).

Na cechę legalizacji składa się:

• cecha właściwego urzędu podległego organowi administracji miar oraz
• cecha roczna albo cecha roczna i cecha miesięczna.

Gdy jest niezbędne, zabezpieczane są też wybrane elementy wodomierza przed dostępem osób nieuprawnionych za pomocą cech zabezpieczających.
Dla wodomierzy nie są wydawane świadectwa legalizacji (pisemne)!

Legalizacja jest ważna przez czas określony (w stosownych przepisach), oraz jeżeli wodomierz spełnia wymagania metrologiczne i umieszczone na wodomierzu podczas legalizacji cechy legalizacji i zabezpieczające są nieuszkodzone

Okres ważności legalizacji wyrażony w:

• miesiącach – liczy się od pierwszego dnia tego miesiąca, w którym legalizacja została dokonana;
• latach – liczy się od pierwszego stycznia następnego roku po legalizacji.

Dla wodomierzy zalegalizowanych w okresie od 1 maja 2004 r. (wg rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych – Dz. U. Nr 77, poz. 730), okres ważności cechy legalizacji wynosi 5 lat.

Legalizacja traci ważność w przypadku:

• stwierdzenia, że wodomierz przestał spełniać wymagania;
• uszkodzenia wodomierza;
• uszkodzenia albo zniszczenia cechy legalizacji lub cechy zabezpieczającej.

Wymiany wodomierzy w związku z legalizacją ponowną

Wodomierze powinny być zgłaszane do legalizacji ponownej:

• nie później niż w ostatnim miesiącu ważności dowodu legalizacji poprzedniej, jeżeli okres ważności jest wyrażony w miesiącach;
• nie później niż w ostatnim roku ważności dowodu legalizacji poprzedniej, jeżeli okres ważności jest wyrażony w latach;
• po naprawie;
• po uszkodzeniu cech legalizacji lub zabezpieczających nałożonych na przyrząd podczas poprzedniej legalizacji.

Okres ważności legalizacji ponownej wodomierzy wyznaczany jest identycznie jak przy legalizacji pierwotnej.

Legalizacja ponowna wodomierzy jest wykonywana w związku z utratą ważności poprzedniej legalizacji, na wniosek użytkownika; wykonawcy naprawy lub instalacji przyrządu pomiarowego.

Za legalizację ponowną wodomierza odpowiedzialny jest użytkownik. Użytkownikiem jest firma pobierająca opłaty za zużycie wody (przedsiębiorstwo wodociągowe / wspólnota mieszkaniowa, zarządca nieruchomości), na której ciąży obowiązek zorganizowania procedury legalizacji ponownej wodomierzy. Stosowanie do rozliczeń wodomierzy bez ważnej cechy legalizacyjnej z mocy ustawy Prawo o miarach zagrożone jest karą grzywny.

Praktyką powszechnie stosowaną w eksploatacji wodomierzy jest wymontowywanie ich z instalacji oraz zastępowanie wymontowanych wodomierzy innymi egzemplarzami, mającymi ważną cechę legalizacyjną.

Sprawdzenie wodomierzy podczas legalizacji ponownej pod względem zgodności z wymaganiami metrologicznymi obejmuje w szczególności:

• oględziny wodomierza, w celu stwierdzenia, czy wodomierz nie jest uszkodzony i czy istnieją wymagane oznaczenia i znaki;
• sprawdzenie zgodności charakterystyk metrologicznych z wymaganiami metrologicznymi.

Szczegółowy zakres sprawdzeń wykonywanych podczas legalizacji ponownej wodomierzy określa rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 77, poz. 730).